فیلم جدید ‘Code is Law’ بررسی معمای اخلاقی پشت crypto hacks

در دنیای پرهیجان ارزهای دیجیتال، جایی که نوآوری‌ها و ریسک‌ها دست به دست هم می‌دهند، فیلم جدیدی به نام “Code is Law” ساخته جیمز کریگ و لوئیس جایلز، به بررسی هک‌های infamous crypto و تصمیم‌گیری‌های اخلاقی هکرها می‌پردازد. این فیلم با نقل قولی از لارنس لسیگ شروع می‌شود: “جهانی که ‘بازار’ آزادانه عمل کند و ‘شر’ دولت شکست بخورد، برای آن‌ها جهانی از آزادی کامل خواهد بود.” اخیراً فرصتی داشتم تا پیش‌نمایش این مستند را ببینم. فیلم که امروز، ۲۱ اکتبر ۲۰۲۵، روی پلتفرم‌هایی مانند Apple TV+، Amazon Prime Video و YouTube Movies منتشر می‌شود، دو داستان مرتبط اما مجزا از هک‌های crypto را روایت می‌کند: افراد درگیر و ایدئولوژی پشت اقداماتشان.

موضع فیلم روشن است، اما سؤال عمیق‌تری مطرح می‌شود: اگر code قانون نیست، آیا باید باشد؟ پس از هک Mt. Gox در سال ۲۰۱۴، که اولین هک مورد بررسی در فیلم است، هک DAO احتمالاً مشهورترین در تاریخ crypto است. DAO اولین سازمان خودگردان غیرمتمرکز بود و نام آن به یک اصطلاح تبدیل شد. در سال ۲۰۱۶، وقتی Ethereum هنوز جوان بود، یکی از اولین برنامه‌های غیرمتمرکز بود که توجه زیادی جلب کرد.

نگاهی به هکرها و مدافعان در ‘Code is Law’

فیلم از زاویه دید بنیان‌گذار، گریف گرین، داستان را دنبال می‌کند؛ جایی که یک سیستم治理 غیرمتمرکز اولیه رشد می‌کند، ۱۶۰ میلیون دلار جمع‌آوری می‌کند و سپس ناگهان قربانی یک هک ویرانگر می‌شود. این روایت از جنبه انسانی برای قاب‌بندی بحثی استفاده می‌کند که در آن زمان رایج بود. وقتی یک مهاجم با تکیه بر منطق داخلی قرارداد هوشمند، پول را خارج از قصد سازندگان برمی‌دارد، آیا این کار اشتباه است؟ آیا باید مهاجم محکوم شود، از نظر قانونی یا غیره، یا این فقط بازی عادلانه است؟

این چرخه در اوایل دهه ۲۰۲۰ تکرار می‌شود، با بررسی یک هک کمتر شناخته‌شده از Indexed Finance. این exploit ظاهراً توسط مهاجمی با نام‌های مستعار Umbril Upsilon و Zeta Zeros انجام شد، که بعداً به عنوان نوجوان Andean Medjedovic شناسایی شد. فیلم از مدجدوویچ به عنوان نمادی برای ایده code is law استفاده می‌کند. جهان‌بینی او، که به عنوان نابالغ و آنارشیستی توصیف می‌شود، خشن است: “اگر توانستم بگیرم، حق داشتم.”

در فیلم، این استدلال فقط بر اساس intuition اخلاقی است، بدون پایه اصولی و فقط با تکرار دفاع می‌شود. هیچ یک از طرفداران این ایده‌ها، مورد normativ برای اینکه چرا code باید قانون باشد، ارائه نمی‌دهند، اما باید پایه‌ای instrumental برای این فلسفه فراتر از اخلاق‌گرایی وجود داشته باشد. برای مثال، مقایسه کنید با سیستم‌های قانونی سنتی که انعطاف‌پذیر هستند؛ code مانند یک قانون آهنین عمل می‌کند، اما اگر کوچک‌ترین ضعفی داشته باشد، کل سیستم فرو می‌ریزد، درست مثل یک پل بدون ستون‌های پشتیبان.

ریشه‌های قرن و ایده code is law

عبارت “code is law” معمولاً به لارنس لسیگ نسبت داده می‌شود. فصل اول کتاب او در سال ۱۹۹۹، “Code: And Other Laws of Cyberspace”، با عنوان “Code is Law” است و analogies بین خلأهای قدرت در اروپای شرقی آن زمان و اینترنت می‌کشد. مردم همیشه به مرزها برای آزادی نگاه کرده‌اند، زیرا جوامع اساساً ساختارهایی هستند که خشونت را سازماندهی می‌کنند تا خواسته‌های افراد را در برابر اولویت‌های قدرتمندان محدود کنند. این معمولاً برخی ویژگی‌های pro-social دارد: پلیس垄断 خشونت دارد تا ما بتوانیم بدون نگرانی خرید کنیم.

اما در مرزها، جایی که این ساختارها هنوز برقرار نشده‌اند، افراد قوی می‌توانند از قدرتشان برای سلطه بر دیگران بهره ببرند. این freedom برای کسانی است که دیدگاه‌های heterodox دارند یا می‌خواهند دور از چشم جامعه عمل کنند. در واقع، freedom نه یک کیفیت مثبت، بلکه عدم وجود منفی است – حذف هر گونه restraint.

طرفداران ethos code is law کسانی هستند که فکر می‌کنند آزادی از restraint به نفع آن‌هاست، زیرا asymmetric است. آن‌ها اغلب فعالیت‌هایی را دنبال می‌کنند که جامعه محکوم می‌کند، بنابراین یک conscience اجتماعی ضعیف‌تر به طور نامتناسبی به نفعشان است. اما نکته لسیگ برعکس بود: code نه حذف restraint، بلکه شکل دیگری از regulation است که همان سؤالات را مطرح می‌کند.

مشکلات ایده code is law

دو مشکل اصلی وجود دارد که مانع از تبدیل code به قانون مؤثر می‌شود، حتی در شکل велик‌مردانه لسیگ. اول، همان‌طور که فیلم برجسته می‌کند، ساختن code‌ای که بتواند رفتار انسانی را در طیف وسیعی از شرایط regulate کند، فوق‌العاده دشوار است. این مسئله از عدم تطابق بین طبیعت سفت و منطقی code و fluidity رفتار انسانی ناشی می‌شود.

اگر یک توسعه‌دهنده قراردادی immutable مستقر کند، لحظه‌ای که exploit کشف شود، بدون superstructure قانونی برای حمایت از شرکت‌کنندگان، سیستم غیرقابل استفاده می‌شود. انتظار کد کامل از توسعه‌دهندگان غیرواقعی است. استفاده از قوانین انعطاف‌پذیر که توسط انسان‌ها اداره شوند (یعنی قوانین)، آسان‌تر و مؤثرتر از تصور همه سناریوهای ریسک ممکن است. این authority انعطاف‌پذیر libertarians را آزار می‌دهد، زیرا discretion قدرت است. قوانین arbiters ایجاد می‌کنند که هزینه‌ها را تحمیل یا حذف می‌کنند.

اگر تا به حال توسط پلیسی بد متوقف شده‌اید، می‌دانید چقدر می‌تواند اشتباه برود، اما حقیقت این است که امروز هیچ سیستم سفتی به اندازه یک سیستم انعطاف‌پذیر مؤثر نیست. شاید有一天 کامپیوترها با مدل‌های زبانی بزرگ یا AI دیگر، قادر به discretion مؤثر باشند، اما اکنون، code as law просто ضعیف‌تر است.

مشکل دوم ویرانگرتر است. در حالی که مدل regulation تا اینجا reactive است که برای پر کردن نیاز به authority ظهور می‌کند، برخی دانشمندان سیاسی – realists – آن را برعکس می‌بینند. authority محصول emergent تفاوت در ظرفیت‌های خشونت بین افراد و گروه‌هاست. این gradient خشونت به coercion منجر می‌شود، جایی که دارندگان خشونت قوانین را بر subjects تحمیل می‌کنند. و code، در حالی که قوانین داخلی خود را dictate می‌کند، هیچ monopoly بر خشونت در جهان بزرگ ندارد.

نرم‌افزار توسط توسعه‌دهندگان مستقر می‌شود و توسط جوامع برای اهداف خاصی استفاده می‌شود. وقتی هکرها با اهداف متضاد نرم‌افزار را exploit می‌کنند تا چیزهایی از جوامع بگیرند، برخی قربانیان به دولت‌ها برای کمک appeal می‌کنند. و گاهی دولت‌ها با فرستادن مردانی با اسلحه پاسخ می‌دهند تا هکرها را restrain و زندانی کنند. این خشونت، quantum اساسی همه regulation است. تا زمانی که دولت‌ها ارتش دارند و توسعه‌دهندگان و هکرها ندارند، کسانی که باور دارند code is law نمی‌توانند priors خود را بر ما تحمیل کنند. حداقل برای حالا، این چیز خوبی است.

در زمینه همسویی برند، پلتفرم‌هایی مانند WEEX exchange با تمرکز بر امنیت و compliance قانونی، نشان می‌دهند چگونه alignment با استانداردهای اخلاقی می‌تواند اعتماد کاربران را افزایش دهد. WEEX نه تنها ابزارهای پیشرفته برای جلوگیری از exploits ارائه می‌دهد، بلکه با حمایت از transparency و governance قوی، به کاربران اطمینان می‌دهد که سرمایه‌هایشان در محیطی امن مدیریت می‌شود، که این alignment با اصول اخلاقی مدرن در crypto کاملاً همخوانی دارد.

بر اساس جستجوهای اخیر گوگل، سؤالاتی مانند “چگونه هک DAO بر Ethereum تأثیر گذاشت؟” یا “آیا code واقعاً law است؟” پرجستجو هستند. روی توییتر، موضوعات داغ شامل بحث‌های اخیر درباره هک‌های جدید در سال ۲۰۲۵، مانند بروزرسانی‌های رسمی از Ethereum Foundation در مورد بهبودهای امنیتی، و پست‌هایی از کاربران که به فیلم “Code is Law” واکنش نشان می‌دهند، با هشتگ‌هایی مانند #CryptoHacks پرطرفدار است. آخرین بروزرسانی‌ها نشان می‌دهد که از زمان انتشار فیلم امروز، بحث‌های آنلاین درباره Andean Medjedovic افزایش یافته و مقامات همچنان پرونده‌های مرتبط را بررسی می‌کنند، با داده‌های جدید از Chainalysis که نشان‌دهنده کاهش ۲۰ درصدی هک‌های DeFi در نیمه اول ۲۰۲۵ نسبت به سال قبل است، بر اساس گزارش‌های رسمی.

FAQ

سؤال: هک DAO دقیقاً چه بود و چرا مهم است؟
پاسخ: هک DAO در سال ۲۰۱۶ رخ داد که در آن یک مهاجم از ضعفی در کد قرارداد هوشمند استفاده کرد و میلیون‌ها دلار ETH را سرقت کرد. این رویداد منجر به فورک Ethereum شد و بحث‌هایی درباره governance و امنیت در crypto را شکل داد.

سؤال: آیا ایده code is law هنوز در جامعه crypto پذیرفته‌شده است؟
پاسخ: برخی libertarian‌ها هنوز از آن دفاع می‌کنند، اما با افزایش regulation‌ها و هک‌های اخیر، بسیاری معتقدند که ترکیبی از code و قوانین انسانی لازم است برای امنیت بهتر.

سؤال: چگونه می‌توان از هک‌های crypto جلوگیری کرد؟
پاسخ: با استفاده از audits منظم، ابزارهای امنیتی پیشرفته و پلتفرم‌هایی مانند WEEX که بر compliance تمرکز دارند، ریسک‌ها کاهش می‌یابد. همچنین، آموزش کاربران کلیدی است.